Baksteen, we zien het dagelijks. Een eeuwenoud bouwmateriaal dat veel in onze omgeving voorkomt voor zowel de constructie van muren als bestratingen. De tentoonstelling BAKSTEEN brengt een ode aan het materiaal met werk van meer dan vijftig kunstenaars, architecten en ontwerpers uit binnen- en buitenland. In nieuw en bestaand werk tonen zij de schoonheid en zeggingskracht van gebakken steen. BAKSTEEN is vanaf 10 september 2022 te zien in Kunsthal KAdE, de Elleboogkerk en via een tour door Amersfoort met nieuwe folly’s en bestaande panden.
Judith van Meeuwen, curator tentoonstelling: 'De aantrekkingskracht van bakstenen muren zit verankerd in duizenden variaties in grootte, vorm, kleur, textuur en herhaling. Maar daarnaast is het ook de inhoudelijke gelaagdheid die het materiaal uniek maakt. Dezelfde baksteen die iemand het gevoel van veiligheid geeft kan als wapen dienen bij een opstand.'
Veelzijdige baksteen
Opvallend veel beeldend kunstenaars voelen zich verwant met de baksteen. In Kunsthal KAdE tonen verschillende kunstenaars de esthetische en symbolische aspecten ervan. Fotograaf Caroline Heinecke eert de verzameling van een bakstenencollectioneur met een foto van de baksteen op een sokkel. In haar kleurrijke sculptuur focust Suzie van Staaveren zich op de kracht van herhaling. De geschilderde baksteen komt aan bod met nieuwe werken van Florens Kool en Lisa Couwenbergh. Speciaal voor de tentoonstelling heeft Bart Lunenburg een residentie gedaan in Buitenplaats Doornburgh waar hij de gemetselde baksteen onderzocht in relatie tot de techniek van het weven.
De symboliek van baksteen komt naar voren in het ‘Washhouse’ van Makkink & Bey. Hier geeft de baksteen een gevoel van veiligheid. De foto van een stapel puin waar ooit een huis stond van Lara Almarcegui illustreert verval. Kunsthal KAdE toont ook de baksteen als protestmiddel, met foto’s van de Nieuwmarktprotesten van Karel Wetselaar en er zijn ballaststenen van oude VOC-schepen te zien. Shilpa Gupta laat de bezoeker ervaren hoe het is om grenzen te verleggen terwijl ze over een bakstenen muur lopen. In een kleine presentatie in Kunsthal KAdE is aandacht voor de verschillende facetten van de techniek: van de baksteenfabriek van weleer, tot aan de robot-metselmachine en de steenlegdrone.
Per Kirkeby in de grote zaal
De schoonheid van het materiaal komt nadrukkelijk tot uiting in de monumentale bouwwerken van de Deense Per Kirkeby. Bijzonder is het opnieuw uitvoeren van twee belangrijke projecten, ‘Londen’ en ‘Parijs’, van de kunstenaar in de grote zaal van Kunsthal KAdE. Kirkeby wilde alle uitvoeringen van zijn sculpturen laten metselen met lokale materialen en door lokale ambachtslieden.
Kirkeby maakt sinds 1973 bakstenen sculpturen die herinneren aan vormen en gebouwen uit zijn reizen. De bouwwerken hebben geen duidelijke functie, net zoals de folly’s uit Engeland begin 19e eeuw: dwaasbouw zonder functie, puur om van de schoonheid te genieten.
Folly's in de stad
Speciaal voor de tentoonstelling heeft Kunsthal KAdE zes makers gevraagd een folly van baksteen te bedenken: Floris Alkemade, ATM Atmosphere (Antal Bos, Thijs Trompert, Marisja Smit), Olivier Goethals, André Pielage, Jan Poolen en Baukje Trenning. Zes folly’s zijn door de stad gemetseld. De folly’s maken onderdeel uit van een speciale route langs bijzondere bakstenen in de stad Amersfoort. Het boekje met de baksteentour is vanaf 10 september verkrijgbaar in de KAdEShop. De tour is ontwikkeld in samenwerking met FASadE en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.
Sculpturenpark Elleboogkerk
Op steenworpafstand van Kunsthal KAdE ligt de Elleboogkerk. Door het grote vloeroppervlak is de kerk goed geschikt voor een waar sculpturenpark met werk van onder meer Jennifer Tee, Marlon de Azambuja, buro BELéN en Filip Dujardin. Bij binnenkomst staat een muur van de Mexicaanse kunstenaar Bosco Sodi. De kunstenaar nodigt bezoekers uit om de muur steen voor steen af te breken: een fysieke handeling met symbolische betekenis. Leerlingen van MBO bouwtechniek metselen live tijdens de Open Monumentendagen een bijzonder werkstuk.
