Het landelijke thema voor de Dag van de Architectuur 2025 ‘In transitie’ is door FASAdE ingevuld met de lancering van de Militour, een fietstocht en een lezing door landschapsarchitect Hank van Tilborg (H+N+S Landschapsarchitecten) en architect Dick van Wageningen (Van Wageningen Architecten). Zij vertelden over de relatie tussen het landschap en architectuur en defensie aan de hand van twee projecten waar ze samen aan werken en hebben gewerkt: technologie centrum land en Het Nationaal Militair Museum.
In transitie
De huidige geopolitieke spanningen leiden niet alleen tot meer overheidsinvesteringen, maar ook tot nieuwe ruimteclaims in ons toch al dichtbevolkte land. Hoewel het gesprek erover actueel is, is het tegelijkertijd van alle tijden. Als de Militour iets illustreert is het wel dat 'in transitie zijn' een continu gegeven is. Op de nieuwste architectuurkaart, die gemaakt is in het kader van Amersfoort Garnizoensstad, staat een bloemlezing van interessante projecten met het accent op stedenbouw, architectuur en landschapsontwerp en boeiende stadsverhalen.
Militour op de fiets
In de ochtend konden deelnemers op pad met 't Gilde Amersfoort onder leiding van Hans van Harten voor een fietstour langs een deel van de Militour-projecten, zoals een Koude Oorlog schuilkelder en het oefenterrein op de Leusderheide. Voor geïnteresseerden die geen plekje meer bemachtigden: 't Gilde fietst de Militour ook op Zo 15 juni, Wo 18 juni, Zo 8 juli, Za 19 juli 2025; aanvang 13.30 uur. Klik hier om je op te geven!
Ochtendgezelschap Dag van de Architectuur 2025 - Foto: Mijke Rummens
St Aegtenkapel
Het middagprogramma vond plaats in de St Aegtenkapel. Schrijver Jan Carel van Dijk lichtte in een videoportret toe dat ook de Aegtenkapel een militair verleden heeft. Net zoals verschillende plekken in de directe omgeving. Het illustreert hoezeer de Amersfoortse stadsgeschiedenis nauw verweven is met de aanwezigheid van militairen en militaire diensten.
Wethouder Dijksterhuis nam de Militour officieel in ontvangst. Nieuwe defensie-activiteit in de regio biedt kansen voor koppelen met andere urgente ruimtelijke opgaven. Op de vraag wie het in de Ruimtelijke Ordening uiteindelijk voor het zeggen heeft, de wethouder of defensie, antwoordde hij diplomatiek dat samen wordt opgetrokken. Maar er worden afspraken gemaakt, waarop een wethouder geen invloed heeft, zoals het maxmium aantal vliegbewegingen.
Landschapsontwerp en architectuur
Hank van Tilborg en Dick van Wageningen spraken over hun nauwe samenwerking, die heeft geleid tot een samenhangend geheel van landschap, architectuur en tentoonstelling bij het Nationaal Militair Museum. Zo zijn hoogteverschillen in het landschap benut om hekken te vermijden en logistieke routes te scheiden. Het is hier gelukt om andere opgaven, zoals verhogen van de biodiversiteit te combineren met het openstellen van voormalig militair landschap. De cultuurhistorische waarde van de plek is beleefbaar gemaakt. Ook bij het ontwerp van Technologie Centrum Land is deze aanpak te herkennen. De geheimshoudingsplicht maakt dat plattegronden en doorsnedes niet kunnen worden gedeeld. Van de neerslag van defensie in de stad en in het landschap zijn veel sporen te vinden. Maar ook getuigen vele plekken van de traumatische gevolgen van oorlogsvoering. Hank van Tilborg lichtte het nog te realiseren monument 'Tussen Hoop en Vrees' toe; een ingetogen herdenkingsplek voor de mensen die vanuit Kamp Amersfoort tijdens de Tweede Wereldoorlog op de Leusderheide zijn gefusilleerd.
Dick van Wageningen Dag van de Architectuur 2025 - Foto: Pim Kupers
Pianist Michiel Buursen verzorgde de muzikale begeleiding. De Militour is verkrijgbaar bij o.a. De VVV en Museum Flehite. Dank aan de betrokkenen en aan de bezoekers, van wie we leuke reacties kregen voor de Dag van de Architectuur in Amersfoort:
"Wederom actueel programma van FASadE"
"Veel dank voor de leerzame middag"
"Nooit geweten dat De Aegtenkapel een militair tehuis is geweest"
De Dag van de Architectuur is een landelijk evenement, dat in vele steden en regio’s lokaal wordt georganiseerd. Elke stad en regio heeft het programma anders ingevuld. Zie de landelijke website en lokale partners voor meer informatie.
