Railcenter bevindt zich op het voormalige wagenwerkplaatsterrein van Amersfoort, de 'werkplaats tot herstellen van spoorwegmateriaal' van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij, gebouwd in 1904. De nieuwbouw laat de spoortraditie van de Wagenwerkplaats in Amersfoort voortleven. Dit terrein, dat bijna 100 jaar lang dienst deed als industrieel spoorcomplex, vormt nu wederom een bruisende plek waar (toekomstige) spoorprofessionals samenkomen. Alle aspecten van de railinfrasector worden in dit gebouw gebundeld.
Railcenter is ontworpen als integraal onderdeel van het bestaande complex waar nog steeds verschillende aan het spoor gerelateerde activiteiten zijn. Met het ontwerp is een nieuwe hoofdstructuur opgezet, met een herkenbaar front in de nieuwe spoorzone van Amersfoort. Railcenter is een landmark op een nieuwe plek in de stad die een sterke connectie met het spoor heeft én bevordert.
De bakstenen gevel met veel glas heeft een duidelijk stramien en een open karakter. Dit zorgt voor een uitnodigend en transparant gebouw. De grote raampartijen versterken de connectie met het spoor. Ook benadrukken ze het open karakter van de organisatie en hebben ze een etalagefunctie ter promotie van de railinfrasector.
De industriële en ambachtelijke uitstraling van de uit bakstenen staanders opgetrokken gevel sluit aan bij de historische omgeving met rijke, negentiendeeeuwse baksteenarchitectuur. De verschillende functies van het gebouw (onder meer innovatie, presentatie en testen) vragen om verschillende verdiepingshoogtes. Deze functionele variatie in combinatie met de diep terugliggende kozijnen zorgt tegelijkertijd voor een strakke, en toch levendige en plastische façade.
Vakmanschap en innovatie zijn in dit ontwerp onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het metselwerk is enerzijds bijna historiserend door de traditioneel gestookte vormbakstenen en anderzijds bijna futuristisch doordat het niet op de bouwlocatie gemetseld is, maar elders verlijmd tot prefabelementen. De stenen komen uit één van de laatste kolengestookte traditionele vlamovens van Nederland. Dit geeft een natuurlijke, brede en warme kleurenrange. Zowel de keuze voor de extra lange, karakteristieke steen als de zorgvuldige verwerking ervan refereert aan de lange lijnen van spoor, treinen en snelheid. Het verlijmen van het metselwerk had diverse (bouwkundige) voordelen: door de prefabonderdelen werd de duur van de bouw op locatie beperkt; dure elementen (zoals geveldragers) werden overbodig; de afwezigheid van de lint- en stootvoeg voeg laat het metselwerk nog meer spreken.
De binnenzijde van het gebouw contrasteert met de buitenkant. Het exterieur is ruw en ambachtelijk; het interieur is strak en clean en gericht op maximale interactie tussen gebruikers. Rond een licht, ruimtelijk hart met grote vide zijn de verschillende functies georganiseerd, verbonden middels een architectonische trappenpartij.
2017
Fotografie: MIX architectuur, Stijn Poelstra
