'De Amerberg’ is een kleinschalige stedenbouwkundige en landschappelijke inpassing van 16 woningen op de voormalige locatie van het Leger des Heils in het Amersfoortse Bergkwartier (Rijksbeschermd stadsgezicht). Een landschapstuin zonder erfafscheidingen en bijgebouwen vormt de gemeenschappelijke drager van een reeks architectonische objecten die weliswaar individueel van karakter zijn, maar onderlinge verwantschap zoeken door afstemming in ruimtelijke opzet, materiaalgebruik en textuur. Het plan zoekt hiermee naar nieuwe, subtielere vormen van samenhang tussen individuele en collectieve leefomgevingen en naar alternatieve verhoudingen tussen landschap, stedenbouw en architectuur die deze samenhang kunnen vormgeven.
Het Bergkwartier is begin vorige eeuw opgezet met elementen uit de Engelse landschapsstijl, deels gebruikmakend van de glooiende hoogtelijnen als lanen en met een open opzet waarbinnen de coulisse-werking van de natuur de ruimtelijke beleving versterkte. In het heden hebben hoge heggen, gebouwde erfafscheidingen en bijgebouwen de kwaliteiten van deze openheid in de landschappelijke beleving verminderd en is de nadruk is komen te liggen op het individuele karakter van de woningen en de privé-tuinen.
In het ontwerp voor de Amerberg is het herstel van de onderbroken morfologie van bebouwing beoogd en keert het landschap terug als gemeenschappelijke drager van de individuele woningen. Hierbinnen is gezocht naar een differentiatie van de bebouwingsvormen om enerzijds een breder scala aan woningtypen mogelijk te maken anderzijds te kunnen reageren op de verschillende condities van de locatie, zoals de zichtas vanaf station waarop de Urban Villa reageert. Rondom een collectieve binnentuin zijn vervolgens vier geschakelde woningen, drie vrijstaande woningen en een meer-generatiewoning gesitueerd. Door de overgangen tussen de verschillende tuinen als geheel vorm te geven en bijgebouwen en erfafscheidingen te vermijden ontstaat wederom een collectief landschap.
De ontwerpen hebben afwisselend een ingetogen of expliciete architectuur, met een dynamisch maar samenhangend gevelbeeld als resultaat. In combinatie met zorgvuldige detaillering en afstemming van materialen en texturen, ontstaat een plasticiteit en tactiliteit met ‘resonanties’ tussen de gebouwen onderling. Hierbij voegt de Urban Villa een verrassend nieuw tijdsbeeld toe aan het Bergkwartier.
De verschillende woningtypen zijn gerealiseerd in een vast team van ontwerpers, adviseurs en uitvoerende partijen, vanuit het principe van ‘begeleid particulier opdrachtgeverschap,’ waarbij de bewoners – afhankelijk van het woningtype - gedeeltelijke of volledige vrijheid hebben gekregen om het eigen woonprogramma vorm te geven. Deze gecoördineerde aanpak heeft de beoogde informele samenhang tussen de verschillende woningen versterkt en is doorgezet in het beheer van de landschapstuin middels een beheervereniging die ook aan de vorming van de gemeenschap gestalte geeft. In samenhang met de realisatie van de Amerberg is de voormalige Burgermeesterswoning aan de Utrechtseweg getransformeerd tot 11 appartementen om ook de vraag naar woningen in de sociale sector een passende plek te kunnen geven in het Bergkwartier.
2021
