Midden in Nederland ligt een plek met een zeer beladen geschiedenis: voormalig straf- en doorgangskamp Kamp Amersfoort. Ruim 45.000 mensen werden hier in de Tweede Wereldoorlog gevangen gehouden en te werk gesteld. Het nieuwe ondergronds museum bij Nationaal Monument Kamp Amersfoort maakt de geschiedenis voelbaar. Herinnering en bespiegeling staan centraal.Het ontwerpteam, bestaande uit architect Jacques Prins (Inbo), landschapsarchitect Cor Geluk (Juurlink+Geluk) en Erik Bär (Tinker imagineers), ontwierp een museum met tentoonstellingsruimten en reflectieruimte, gebaseerd op het motto ‘herinneren, bezinnen en leren’.
Architectuur, landschap en tentoonstellingsontwerp zijn nauw verweven in het ontwerp van Nationaal Monument Kamp Amersfoort. Met opzet zijn de overgangen waar het een stopt en het ander begint vervaagd. Dat geeft extra betekenis aan deze plek op een wijze die we (nog) niet vaak zien.
De architectuur maakt nu duidelijk wat voor een plek Kamp Amersfoort was. Het heringerichte gebied en het nieuwe museum maken de geschiedenis voelbaar: hier heerst een sfeer van de beklemming, het onrecht en de angst die de gevangenen hebben meegemaakt.
Het museum is een plek “de mémoire et miroir’. Bezinnen, herinneren en vooral vooruitkijken. Wat is de actualiteit van wat zich hier afspeelde? Wat leren wij daarvan? Het thema reflectie komt ook tot uiting in de architectuur van het nieuwe bovengrondse paviljoen en in het interieur.
De route voert vanaf de originele poort over de binnenplaats, die is omgeven door een stalen lamellenhek. Het pad voert verder langs een maquette van het kamp, langs voetafdrukken die het appèl verbeelden naar het entreepaviljoen van het museum.
Hier loopt de bezoeker het donker in, wat het gevoel van beklemming versterkt. In het ondergrondse museum krijgen de personen uit het kamp een gezicht. De tentoonstelling legt ook de relatie naar onrecht vandaag de dag, met een ruimte waar bezoekers in Virtual Reality geconfronteerd worden met morele dilemma’s. Het museum eindigt met een ruimte voor reflectie. Vanuit het donker weer naar het licht. Wat hebben we ervaren en hoe kunnen we ervan leren? De uitgang van het ondergrondse museum eindigt op de binnenplaats, die een indrukwekkende zichtlijn biedt naar de schietbaan met aan het einde De Stenen Man, een beeld ter nagedachtenis aan alle mensen die hier in de bossen rond het kamp gefusilleerd zijn. Bezoekers kunnen via het museumcafé naar het bosrijke buitengebied en de schietbaan wandelen of de restanten van een lijkenhuisje te bekijken.
2021
