Van het initiatief "In de Elleboog" maakte FASadE als een van de eersten gebruik om op gepaste afstand toch een mooie avond te organiseren. Het blijft natuurlijk een aparte omstandigheid: mondkapjes op, geen koffie vooraf en geen drankje na. Maar de sprekers waren er niet minder inspirerend door! 

Aanleiding was de nieuwe kunstmanifestatie WEEF die nog tot 22 november te zien is in Amersfoort. Let op gewijzigde openingstijden!

De avond werd ingeleid door Dirk Steenbeek, senior collectiebeheerder Archief Eemland. De textielnijverheid behoort, net als de bier- en tabaksproductie, tot het Amersfoort stads-DNA. De geschiedenis van die nijverheid in Amersfoort gaat terug tot de 14e eeuw. Na de lakenproductie volgde bombazijn: een stof gemaakt met een schering van linnen en een inslag van katoen. In de 17e en 18e eeuw was Amersfoort het belangrijkste productiecentrum voor bombazijn in de Republiek. Rond het midden van de 19e eeuw is naar schatting nog steeds een kwart van de Amersfoortse beroepsbevolking werkzaam in de textielnijverheid, maar In 1889 is dat percentage gezakt naar 3,5%. De opkomst van de textielnijverheid in Twente is hier debet aan. Tapijtweverijen blijven wel in de stad gevestigd, tot ver in de 20e eeuw. Enkele architectonische en/of stedenbouwkundige sporen uit dit rijke textielverleden zijn in Amersfoort nog te vinden:

• Het zogenaamde kanaal van Codde. Restanten van de lakenweverij en van het kanaal zijn nog aanwezig. In de kademuur tegenover museum Flehite geeft een boog in het metselwerk nog steeds de locatie van het kanaal aan.
• De kalandermolen aan de Zuidsingel 14-15, gebouwd in 1656. Kalanderen houdt in dat een stof door het tussen rollen te persen glanzend wordt gemaakt. Dit persen kon machinaal geschieden, waarbij de molen door wind- of waterkracht aangedreven kon worden, of door middel van een paard zoals bij deze molen het geval was. De kalandermolen is tot rond 1830 in bedrijf geweest.
• Iets verderop aan de Zuidsingel, tussen Burgerweeshuis en het Huis met de paarse ruitjes werd in 1775 met hulp van het stadsbestuur de lakenfabriek van de gebroeders Beaune en Frans van Lelyveld opgericht
• De naast de Koppelpoort gelegen Volmolen uit 1645. Hierin is sinds kort de katoendrukkerij van Nathalie Cassee gevestigd.

Om de stad te snappen is kennis nodig en die kennis is wat de textielnijverheid betreft nog onvoldoende uitgediept. Met het project WEEF! krijgt de Amersfoortse textielgeschiedenis de aandacht die het verdient en wordt een impuls gegeven aan vervolgonderzoek naar de stadsgeschiedenis van Amersfoort.

Beeldend kunstenaar Bart Lunenburg verkent het geheugen van architectuur en de publieke ruimte. Hij speurt naar de zichtbare en onzichtbare sporen van een plek en verbeeldt deze in een vorm die zowel herkenning als vervreemding oproept. Hij liet zich voor zijn werk voor WEEF inspireren door de Amersfoortse stadsgeschiedenis. Historische en recente stadsbranden, nissengevels en het Mirakel: op geheel eigen wijze weet hij opvallende historische gebeurtenissen te vervlechten. Zijn werk "Dwarslangsdwars" verbeeldt hoe oude constructies in een groeiende stad worden ingebed en opgenomen. Lunenburg is gefascineerd door de manier waarop mensen zich steeds opnieuw tot gebouwen verhouden. Een bijzondere installatie is te zien in de Mariënhof. Geïnspireerd door de sculpturale vorm van droogrekken plaatste Lunenburg op de zolder een beeld van drie rekken waarop een door hemzelf geweven kleed rust.

Het werk van beeldend kunstenaar Maria Blaisse was drie weken lang te zien in het Rietveldpaviljoen aan De Zonnehof. Op haar inspirerende zoektocht naar het ontstaan van vormen was de 'torus' (de 'autoband') haar vaste vertrekpunt. Het zoeken naar vormen die als vanzelf onstaan is voor architecten inspirerend. Ook de de vrijheid van de beperking is een wijze raad. Blaisse weet vanuit de beperking tot een materiaal of vorm te komen tot prachtige zuivere, verrassende vormen en objecten. Haar schatplichtigheid aan het modernisme, dat een heel andere vormentaal kent, kwam in de expositie van haar werk in het Rietveldpaviljoen mooi tot uiting.

Dit architectuurcafé was een samenwerking tussen FASadE, Museum Flehite en WEEF. Een podcast is in de maak. Een van de bezoekers, Adriana Nichting, maakte een fraai beeldverslag van het architectuurcafe. Lucy in de Lucht schreef een mooi en uitgebreid verslag. De kunstwerken zijn t/m 22 november te zien in Museum Flehite en op diverse locaties in de Amersfoortse binnenstad (let op de gewijzigde openingstijden). Smulderav (camera Ewerdt Heideman) berichtte met een filmpje voor De Stad Amersfoort van de avond.

Tijdens de avond kwam er het verzoek aan Bart Lunenburg om een rondleiding langs zijn werk te geven. Uit navraag bleek helaas dat in verband met COVID-19 geen rondleidingen kunnen worden gegeven in museum Flehite. 

Maria Blaisse noemde de Biënnale die in 2021 te zien is in Oosterhout: Kunst in the Heilige Driehoek. 

Van de avond is ook een podcast gemaakt! Luister deze hier. 

Beeldverslag: Adriana Nichting