door Johan Galjaard, stedenbouwkundige en lid van de programmaraad van FASadE

Vele steden in ons land kennen een woonbuurt met de naam ‘Jeruzalem’. Ze zijn vlak na de Tweede Wereldoorlog gebouwd volgens het uit Engeland afkomstige Airey-bouwsysteem met haar witte, betonnen gevelelementen. Vandaar de naam ‘Jeruzalem’. Zo ging men actief de woningnood te lijf, zonder last te hebben van het tekort aan bakstenen. Ook Amersfoort heeft zo’n woonbuurt, gelegen in De Koppel tussen Kwekersweg en Hooglandse Dijk, ontworpen door J.F. Berghoef. Woningcorporatie De Alliantie heeft haar ‘Jeruzalem’ in samenwerking met de bewoners voorbeeldig gerenoveerd en sinds 2017 staat de woonbuurt er weer stralend bij.

Toen begin jaren 50 het volgende deel van deze uitbreiding aan de beurt kwam, het stuk tot aan de Eem, waren er weer voldoende bakstenen beschikbaar en ontwierp de toenmalige stadsarchitect David Zuiderhoek een gemetselde variant van de Airey-woningen. De gevels kregen vrijwel dezelfde indeling en ook de doorsnede was vrijwel gelijk maar de woningen zagen er door de donkere, gesinterde baksteen toch heel anders uit. Een naam voor deze tegenhanger van ‘Jeruzalem’ was in het Bijbelvaste Amersfoort snel gevonden: ‘Jericho’, een andere stad uit het Oude Testament, bekend om haar muren.

Volgens het Bijbelverhaal was Jericho de eerste stad, die de Israëlieten moesten veroveren, nadat zij vanuit Egypte in Kanaän waren aangekomen. Zij moesten zes dagen eenmaal in stilte rond de stad trekken en op de zevende dag zevenmaal, terwijl priesters op ramshoorns bliezen. Daarna mocht het volk juichen, stortten de muren van de stad in en werd Jericho vervolgens verwoest. Nu rijst natuurlijk de vraag, of dat ook het lot wordt voor ons eigen ‘Jericho’.

Het Bijbelse Jericho was kennelijk niet zo stevig gebouwd, van het Amersfoortse ‘Jericho’ weten we dat nog niet maar De Alliantie heeft wel haar twijfels over de toekomstwaarde van de woonbuurt. Dat in tegenstelling tot de bewoners die fel tegen sloop zijn, omdat zij het een fijne woonbuurt vinden. Om de bouwkundige kwaliteit van ons eigen ‘Jericho’ te testen, stel ik het volgende voor: de raad van bestuur, de overige directieleden en alle leidinggevenden van De Alliantie lopen zes dagen eenmaal (in hun middagpauze) en de zevende dag zevenmaal (als alternatief voor de sportschool) zwijgend om de woonbuurt, waarna zij onder luid gejuich de bel van hun fiets of claxon van hun leasebak mogen gebruiken. Storten de woningen van ‘Jericho’ vervolgens in, dan valt de sloop goedkoper uit dan men ooit had durven hopen en hebben de bewoners pech. Blijven de woningen staan, dan zijn ze kennelijk nog stevig genoeg voor een renovatie. Deal?

Lees ook de columns die eerder verschenen.