door Pim Kupers, landschapsarchitect bij H+N+S Landschapsarchitecten,
tevens lid van de programmaraad van FASadE

De stoeptegel, wie kent hem niet. Dertig bij dertig centimeter. Overal waar je fietst, wandelt, winkelt of struint kom je hem tegen. Menig voor- en achtertuin is er mee bestraat. Wie hem exact heeft uitgevonden weet niemand, maar de betontegel is een topper. Door zijn formaat snel te leggen, door zijn gewicht van net geen 10 kilo makkelijk te tillen en door zijn dikte van standaard 6 centimeter niet te breken. Vanwege dit gemak is heel Amersfoort er inmiddels mee bestraat.

Maar zijn grote succes wordt langzaam zijn ondergang. Bestrating houdt namelijk veel warmte vast in de zomer. En dat merk je vooral tijdens hittegolven. Het koelt niet meer af in de stad, met als gevolg hittestress en daarmee samenhangende gezondheidsklachten. Als het stevig regent, dat soort buien krijgen we steeds vaker, kan het water niet de grond in maar moet via het riool worden afgevoerd. In de lage delen van Amersfoort leidt dit tot onderwater gelopen straten en spuitriolen. Ook het grondwater wordt niet meer aangevuld; monumentale straatbomen, maar ook tuinen, parken en kleine bloemperken verdrogen. Het grondwater zakt uit de zanderige Amersfoortse bodem met nieuwe scheuren in menig woning tot gevolg. Er zijn maar weinig mensen die zich realiseren dat dit komt door die kei van een stoeptegel.

Beplanting en groen brengen als tegenhanger van de tegel levensgeluk, gezondheid, biodiversiteit en verkoeling met zich mee. Amersfoort heeft daarom ambitie om tegels te verwijderen valt te lezen in de Groenvisie “Samen maken we de stad groener!” uit 2015. Amersfoort is ook aangesloten bij ‘Operatie Steenbreek’. Op diverse plekken worden bomen geplant en pleinen opengebroken. De Alliantie werkt hard mee met een klimaatadaptatiebeleid en De Groene Verdieping heeft samen met Waterschap Vallei en Veluwe op diverse plekken klimaatvriendelijke voorbeeldtuinen aangelegd.

Er is echter nog een lange weg te gaan. Adviesbureau SWECO becijferde onlangs de overmaat van nutteloze stoeptegels in de buitenruimte, waaronder in Amersfoort. In onze gemeente liggen 1.984.500 onzinnige stoeptegels. Ongeveer 36 voetbalvelden vol. En daarbij zijn alle bestrate voor- en achtertuinen nog niet meegerekend. Gelukkig maar dat de stoeptegel zo’n handzaam formaat heeft. Dan kunnen ze er net zo makkelijk uit als dat ze erin gingen.

Daarom is er het NK tegelwippen waarin inwoners en gemeentes worden uitgedaagd zoveel mogelijk nutteloze stoeptegels eruit te trekken en in te wisselen voor groen. Wij als keientrekkers zouden hier uitermate goed in moeten zijn. Kijkend op de tegelteller op de website zie ik echter tot mijn schrik dat Amersfoort geheel onderaan staat met nul gewipte straatstenen en Gorinchem met ruim 14.000 tegels de nummer 1 positie in handen heeft. Laten wij die competitie winnen! We hebben nog tot september. Helpt u mee?

Meer columns lezen? Kijk op Columnreeks FASadE.