door Maartje Luisman, stedenbouwkundige en directeur bij SVP Architectuur en Stedenbouw

De vraag naar woningen is groot. Dat betekent veel druk op de woningmarkt maar vooral ook stijgende prijzen. Als gevolg daarvan worden in de Nederlandse steden op het moment vooral kleine woningen gebouwd. Misschien een logische manier om de woningen betaalbaar te houden en om juist één en twee persoonshuishoudens snel aan een passende woning te helpen. Maar soms gaat het helaas ook om ordinaire winstmaximalisatie of om tot een sluitende business case te komen nadat een locatie tig keer van eigenaar is doorverkocht voor steeds meer geld.

De Hoef in Amersfoort (het kantorengebied dat getransformeerd wordt naar een nieuwe stadswijk), laat zien dat mooie plannen met hoge ambities alleen, niet genoeg zijn. De verkoop en verhuur van woningen gaat goed, blok na blok wordt (her)ontwikkeld en er komen in no time veel, vooral kleine, woningen bij. Dit resulteert in een complex vraagstuk voor de gemeente; binnen het maximale volume worden veel meer woningen gerealiseerd dan gepland. Met bijbehorende parkeerdruk en verkeersaantrekkende werking tot gevolg. En misschien nog wel veel belangrijker; wat voor wijk zijn we nu helemaal aan het maken als je alleen maar bouwt voor waar NU vraag naar is en wat mensen NU kunnen betalen?

Kloppen onze drijfveren wel? De kleine woningen worden ontwikkeld vanuit het kortetermijndenken. Maar wat als we nu stadswijken ontwikkelen vanuit een langetermijnperspectief? Maken we dan geen gezondere en meer toekomstbestendige stad? Het boek ‘De Goede Voorouder’ van Roman Krznaric* schetst wat er voor nodig is om in plaats van met het donutbrein met ons eikelbrein te gaan denken. En ons dus bij alles wat we doen af te vragen: ‘Zijn we wel een goede voorouder?’.

Als stadsontwerpers voelen wij een verantwoordelijkheid om te ontwerpen vanuit het langetermijnperspectief. Wij dromen van een gezonde en flexibele stad met ruimte voor verandering die ons in het dagelijks leven onverhoopt gaat overkomen. Een toekomstbestendige wijk is een gemengde wijk, qua voorzieningen, maar ook qua doelgroep en dus qua woningtypologie. Een wijk waar iedereen zich thuis voelt.

Wat als we De Hoef ontwikkelen vanuit de wil om een goede voorouder te zijn? Als we verder ontwerpen, beleid opzetten met deze lange termijn als doel? Dan kiezen we waarschijnlijk andere doelgroepen voor deze mooie plek in Amersfoort. Misschien gaat de ontwikkeling minder snel. Maar dan maken we wel samen een gezonde, flexibele en toekomstbestendige stad.

*Krznaric is de man van econoom Kate Raworth – door de Britse krant The Guardian de Keynes van de 21ste eeuw genoemd – die furore maakt met een nieuw alternatief economisch model, de donuteconomie. Daarin pleit zij voor een sociale ondergrens (een minimum aan productie zodat alle mensen op aarde in hun basisbehoeften worden voorzien) en een ecologische bovengrens (die staat voor de grenzen van ons klimaat) aan de economie.

Leestip van Maartje: artikel uit de Volkskrant "We behandelen de toekomst als een stortplaats van ecologische schade en technologische risico's".

Meer columns lezen? Kijk op Columnreeks FASadE.