door Jojanneke Tap, architect en interieurarchitect en lid van de programmaraad van FASadE

Gebouwen van pracht en praal: stadhuizen uit het verleden zijn vaak het tastbare gevoel van autoriteit en macht. De manier waarop een stadhuis zich openbaart aan de stad en haar burgers heeft een directe relatie met hoe wij onze democratie op dat moment vormgeven. Ging het in de 17de eeuw nog om de uitstraling van macht en rijkdom, na de tweede wereldoorlog werd transparantie het kernwoord. De komst van onder andere internet en sociale media hebben een enorme invloed op onze wereld en daarmee ook op de manier waarop wij democratie zien. De wereld waarin wij leven is aan het veranderen en daarmee ook onze kijk op democratie. Wij als burgers verwachten meer openheid en transparantie van de plekken waar beslissingen worden genomen over ons en over de stad. Aangezien de wereld verandert en daarmee ook de democratie is er een nieuw soort stadhuis nodig. Het moet een plek zijn van de stad en haar burgers waar het draait om openheid en transparantie. Het is de plek waar architectuur als middel wordt gebruikt om de muren tussen burgers en macht af te breken. 

Waarom is er eigenlijk nog een nieuw stadhuis nodig, gezien alles tegenwoordig online kan? Lange tijd werd er een onderscheid gemaakt tussen de ‘echte wereld’ en de ‘online wereld’. Echter zijn dit niet langer twee verschillende werelden. De meeste dingen die je in de ‘echte wereld’ kunt doen kun je tegenwoordig ook in de ‘online wereld’ doen. Natuurlijk is het anders, maar het is niet zo dat een van de twee minder echt is. Nu de afgelopen periode de twee werelden, één wereld zijn geworden blijft het anoniem zijn moeilijker of zelfs onmogelijk.  Een reële vraag is dan ook; wat moet er eigenlijk nog allemaal in een stadhuis? Hoe groot is een stadhuis? Zijn er niet meerdere plekken waar je naar toe kan voor je paspoort? Is een stadhuis geen hub waar je verblijft tijdens je vaste dag ‘thuiswerken’ en je toevallig ook je rijbewijs kan verlengen?

Het nieuwe stadhuis moet vormgeven aan de nieuwe democratie, de nieuwe werkelijkheid. Het is een lastige opgave waarbij het vooral gaat om samen creëren, samen beslissen maar ook om hoorbaarheid en zichtbaarheid. Het gebouw herbergt politieke, sociale en commerciële functies die aan elkaar verbonden zijn en samen voor meer toegankelijkheid zorgen. Een stadhuis is niet langer een baken van macht. Het stadhuis is verweven met burgers en met de stad. Voortbordurend op de basis van hoe een democratie is ontstaan en hoe de stad daar omheen bestond, moet het nieuwe stadhuis zijn opgebouwd.

Lees ook de columns die eerder verschenen.